W dniu 19 października 2016 roku w Sekretariacie Copa-Cogeca w Brukseli odbyło się posiedzenie grupy roboczej „badania i innowacje”. W ramach porządku obrad podczas zebrania omawiano następujące tematy: konsekwencje Brexit; wybory przewodniczącego grupy roboczej „Badania i innowacje” Copa-Cogeca; prezentacja DG AGRI „Strategiczne podejście do badań i innowacji w UE”; priorytety badawcze Copa-Cogeca; wymiana zdań na temat warsztatów „NEREUS: technologie kosmiczne a rolnictwo”. Z ramienia Krajowej Rady Izb Rolniczych w posiedzeniu wziął udział Waldemar Banach.
Na początku posiedzenia przewodniczący grupy roboczej zaprosił przedstawiciela brytyjskiej organizacji rolniczej NFU zaprezentować konsekwencje Brexit. Przedstawiciel organizacji rolniczej zapewnił, że relacje z Copa-Cogeca pozostaną takie same jak przed referendum. Rząd brytyjski podejmuje działania w sprawie Brexit, które będą miały konsekwencje w przyszłej polityce i relacjach z Unią Europejską ale brytyjskie organizacje rolnicze będą walczyły rynek unijny i brytyjski funkcjonował jak dotychczas miałoby to również dotyczyć swobodnego przepływu osób. Brytyjskim organizacjom zależy na utrzymaniu wysokiej jakości żywności i standardów produkcji rolnej, które są w Unii Europejskiej, popierają również utrzymanie w aktualnym stanie systemu etykietowania produktów rolnych.
W dalszej części posiedzenia odbyły się wybory na przewodniczącego grupy roboczej. Przewodniczący grupy roboczej przedstawił kandydatury oraz nadmienił, że jedna z kandydatur wypłynęła do Sekretariatu po czasie. W związku z tym poprosił grupę roboczą aby wydała swoją opinię na temat przyjęcia lub odrzucenia tej kandydatury. Grupa robocza zgodziła się przyjąć drugą kandydaturę na stanowisko przewodniczącego. W tej sytuacji przewodniczący grupy roboczej ogłosił wybory wobec dwóch kandydatów: Pana Daniele Rossi z włoskiej organizacji Confagricoltura i Pana Klaasa Johana Osingę holenderskiej organizacji LTO. Wybory wygrał Pan Daniele Rossi z 71 głosami wobec 52 które otrzymał Pan Osinga.
Następnie przedstawiciele Komisji Europejskiej przedstawili prezentację odnośnie technologii kosmicznej i jej zastosowania w rolnictwie. Komisja Europejska prowadzi działania w celu rozwoju współpracy długofalowej w jaki sposób zastosować technologie kosmiczne w rolnictwie. Komisja Europejska organizuje wydarzenia żeby poznać ten typ nowych technologii i zrozumieć jej zastosowania. Regiony wielu krajów unijnych współpracują z Komisją Europejską w celu rozwoju zastosowania technologii kosmicznej w różnych sektorach gospodarki w tym w rolnictwie. Zdjęcia robione przez satelity dają wiele informacji i z tego względu mogą być zastosowane w rolnictwie precyzyjnym. Komisja Europejska zachęca do dyskusji i działań w zakresie stosowania nowych technologii w tym technologii kosmicznych. Na poziomie unijnym przewidziany jest budżet na zastosowanie tego typu technologii. Program w zakresie zastosowania nowych technologii nie dotyczy tylko nowych maszyn i urządzeń . Dzięki nowym technologiom można zaplanować przyszłe działania w sektorze rolnictwa. Na dzień dzisiejszy globalnie jest wiele różnych technologii które ze sobą konkurują nie można jednak redukować stosowania nowych technologii do dronów jest to jeden z elementów w większym pejzażu technologicznym.
Następnie Pani Inge von Oost przedstawiła prezentację odnośnie prac EIP-Agri w zakresie konferencji i spotkań organizowanych w roku 2016 a odnoszących się do programów innowacyjnych w Unii Europejskiej. Zauważyła, że większość innowacji powstaje i wynika z wymiany opinii między ekspertami, naukowcami jak również osobami potrzebującymi wprowadzania nowych rozwiązań.
W ostatnim punkcie porządku obrad dotyczącym priorytetów badawczych Copa-Cogeca, Sekretariat zaprosił uczestniczących ekspertów do przedstawienia w kilku słowach działań i potrzeb na poziomie krajowym odnośnie programów badawczych i innowacji.
W imieniu Krajowej Rady Izb Rolniczych głos w dyskusji zabrał Waldemar Banach - Dyrektor Lubelskiej Izby Rolniczej. Zwrócił uwagę na fakt zróżnicowania potrzeb rolników z zakresu innowacji zarówno na terenie polski jak i poszczególnych krajów UE. Wynika to przede wszystkim z różnych wielkości gospodarstw rolnych, intensyfikacji produkcji w Polsce, we Francji , Niemczech, Francji. Także na terenie Polski wielkości te są bardzo zróżnicowanie, Lubelszczyzna którą reprezentuję charakteryzuje się średnią wielkością gospodarstwa ok. 7 ha.
Najważniejsze w kontekście trendów i potrzeb w zakresie innowacji jest wsłuchanie się w specyficzne potrzeby rolników i wprowadzanie nowych rozwiązań odpowiadających na nie. Głównym wyzwaniem dla rolników chcących stosować rozwiązania innowacyjne jest zmiana świadomości samych rolników. Rolnicy są grupą społeczną bardzo pragmatyczną to znaczy z reguły rozwiązania mające uzasadnienie ekonomiczne przyjmowane są z dużym zainteresowaniem.
Stąd też bardzo ważne na obecnym etapie jest przekazywanie jak najszerszej informacji o rozwiązaniach innowacyjnych, udział sieci obszarów wiejskich, ekspertów w grupach fokusowych, zaangażowanie rolników, publikacje wyników wdrożeń i stosowanych w praktyce ciekawych rozwiązań. W chwili obecnej w Polsce, ale sądzę także w innych krajach UE głównym problemem na rynku rolnym nie jest wielkość produkcji ( w wielu sektorach w Polsce jest wręcz nadprodukcja np. porzeczka czarna, jabłka, mleko, trzoda chlewna), ale jej jakość, bezpieczeństwo dla konsumenta, środowiska, redukcja emisji CO2, ograniczanie kosztów produkcji, skrócenie łańcucha żywnościowego, wzrost konkurencyjności.
Dla wszystkich wydaje się oczywiste, że w okresie programowania 2014-2020 innowacja będzie przekrojowym priorytetem dla polityki rozwoju obszarów wiejskich, a wspieranie transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie, leśnictwie i na obszarach wiejskich nabiera szczególnego znaczenia.
W Polsce w chwili obecnej transfer wiedzy i innowacji w ramach PROW 2014-2020 obejmuje dwa działania: transfer wiedzy i działalność informacyjna (działanie 5.1) oraz działanie realizowane w ramach Planu Działania KSOW na lat 2014-20120 w ramach SIR (działanie 5.2). Wdrażanie innowacyjnych rozwiązań w podmiotach łańcucha żywnościowego wspierane będzie również w ramach działania „Współpraca” ,o którym mowa w artykule 3 ust.1 pkt.13 ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków EFRROW. Wsparcie kierowane będzie w I kwartale 2017 roku do zainteresowanych nim grup operacyjnych na rzecz innowacji oraz realizacji przez te grupy projektów, które będą prowadziły do opracowania nowych rozwiązań w zakresie nowych produktów, praktyk, procesów, technologii, metod organizacji i marketingu w sektorach rolnym, spożywczym i leśnym. Podmiotem wdrażającym będzie Agencja Rynku Rolnego.
Małgorzata Verset - Biuro KRIR w Brukseli